Kur'an Mealleri

5:38. Hırsızlık yapan erkeğin ve kadının, her ikisinin de ellerini, Allah’tan caydırıcı bir karşılık olarak kesin.¹ Allah, Mutlak Üstün Olan’dır, En İyi Hüküm Veren’dir.

1- Bu ayette, Allah’ın hükmüne göre hırsızlık yapanın eli kesilmelidir. Ancak bunun “el kesmek” anlamında değil de hırsızlık yapanların “güçlerini yok edin, güçlerini ellerinden alın” anlamına geldiği görüşü de bulunmaktadır. Bu görüşe göre, “el” anlamına gelen “yed(ye-de-ye)” sözcüğünün diğer anlamlarından biri de “güçtür/kuvvettir.” Sözcüğün bu anlamından hareketle; “fektaû eydiyehuma” sözcükleri “ellerini kesin” anlamında değil “güçlerini yok edin, güçlerini ellerinden alın” anlamındadır. Oysaki şu ayetlerde de ifade edildiği gibi doğru olanın gücün yok edilmesi değil, ellerin kesilmesidir: 7:124; 20:71; 26:49; 59:5.

Ayetin açık anlamı ve “kesme” sözcüğünün çoğul formda olması dikkate alındığında yargı bizatihi ellerin kesilmesi yönündedir. Ellerin nereden kesileceğinin belirtilmemiş olmasını itiraza konu etmenin bir anlamı yoktur. Zira el, kola birleştiği yer olan bileklere kadar olan kısma denmektedir. Ayette yer alan “ibret verici bir ceza olarak” deyimi de elin bizatihi kesilmesine işarettir. Zira gücün elinden alınması ibretlik bir ceza olmaz. Diğer bir husus da elin kesilmesi için hırsızlığın illa elle yapılmış olması da gerekmez. Hangi yol ve araçla olursa olsun, nasıl yapılırsa yapılsın hırsızlık, hırsızlıktır.

Ancak şu gerçek göz ardı edilmemelidir: Allah’ın en temel ve genel hükmü -ki bütün hükümler geçerliliğini bu hükümden almaktadır- şudur: Zorunluluklar/mecburiyetler bütün haramları mubah, yasakları geçersiz kılar. Dolayısıyla yapılan şeyin neden yapıldığı çok önemlidir. Belirleyici olan şey sebeptir. Örneğin aç kalmış bir kimsenin açlığını gidermek için yiyecek çalması hırsızlık değildir ve eli de kesilmez. Zira suçlu o değil, onu aç bırakandır. Örneğin, birisini öldürenin cezası öldürülmek olduğu halde; eğer nefsi- müdafaa veya meşru bir nedenle öldürmüşse, öldürülme cezasının uygulanmaması gibi. Ancak, tıpkı can gibi mal/emek te çok önemlidir ve her türlü güveni hak etmektedir. Birilerinin emek harcamadan, haksız yoldan ve zorunlu bir ihtiyaç da değilken başkasının malını çalması hırsızlıktır ve eli kesilir. İslam’da can da emek (mal) da çok büyük öneme sahiptir.

El kesme olayı ile ilgili en önemli konu bir sonraki ayette açıkça ifade edildiği gibi, bir kimse yaptığı hırsızlıktan pişman olup, çaldığı malı sahibine iade eder ve kendisini düzeltirse, yani tevbe ederse tevbesi geçerlidir ve eli kesilmez.